Bij archeologische opgravingen worden in de binnenstad van Alkmaar geregeld objecten uit de Gouden Eeuw gevonden. Vaak gaat het daarbij om drinkgerei van aardewerk of glas. In de foyerpresentatie Pronken en Proosten in het Stedelijk Museum Alkmaar toont het Archeologisch Centrum Alkmaar een selectie van deze vondsten.
Het getoonde serviesgoed komt uit de vijftiende, zestiende en zeventiende eeuw. In die tijd toonden welgestelden hun rijkdom en macht door in geval van bezoek gebruik te maken van kostbaar servies. Rijke huishoudens legden een verzameling aan van luxe glaswerk en exotisch aardewerk.
Werd drank eerst vervoerd en bewaard in eikenhouten vaten, in de late Middeleeuwen kwamen er kannen van steengoed. Vanaf 1500 werden de kannen, bekers en ander drinkgerei soms verfraaid met gestempelde of uitgesneden versiering. In de presentatie zijn bijvoorbeeld de bekende baardmankruikjes te zien.
Maar drinkgerei werd bijvoorbeeld ook gemaakt van kleurig beschilderd majolica, een aardewerk met tinglazuur. Of van glaswerk, ingevoerd uit het Zwarte Woud in Duitsland. Dit glas had een typische groene kleur en wordt ook wel woudglas genoemd. Dit is vooral terug te zien in de zogenaamde berkemeiers en roemers.
In de vijftiende eeuw werd in Venetië het kleurloze glas ontdekt, cristallo. Met ingewikkelde technieken maakten de glasblazers exclusief servies van kristalglas en wit, blauw en rood glas. Dit glaswerk a la façon de Venice (glaswerk in Venetiaanse stijl) vond vanaf 1600 gretig aftrek bij de Alkmaarse welgestelden.
Pronken en proosten, Pronken en Proosten – Archeologisch glaswerk uit de Gouden Eeuw, t/m 21 augustus in Stedelijk Museum Alkmaar