0
0
Recensie
“Iedere kunstenaar van betekenis ontwikkelt een eigen stijl”, vertelt Fernando Botero tijdens de persvoorbezichtiging van zijn tentoonstelling in Kunsthal Rotterdam. Hij is daar zeker in geslaagd: een Botero herken je van mijlenver. De figurerende personages – en ook dieren – zijn zonder uitzondering voluptueus.
Door: Evert-Jan Pol
Zelf spreekt de in 1932 geboren Colombiaan van volume en driedimensionaal. Al vroeg in zijn carrière ontwikkelde hij zijn kenmerkende stijl. Waarbij hij zich liet inspireren door Florentijnse kunstenaars, die ook wel van volume hielden.
Het eerste schilderij dat Botero voltooide in zijn eigen stijl, in de jaren 50, was een doek met een mandoline. Hoewel het publiek de kunstenaar vooral kent van zijn volslanke mensen, gaat hij het stilleven namelijk ook niet uit de weg. De Kunsthal toont er enkele, waaronder drie vergelijkbare afbeeldingen van een zeer bol boeket, steeds in een andere kleur.
Dit drieluik bewijst dat Botero zich met zijn ronde vormen niet beperkt tot mensen, al is vooral die laatste groep goed vertegenwoordigd op de expositie. Want de mens en dan met name het dagelijks leven van die mens speelt een belangrijke rol in het oeuvre van de kunstenaar.
Een naakte vrouw bekijkt zichzelf in de spiegel. Wij hebben zicht op haar ronde billen. Naast haar in de expositiezaal hangt een ingelijst gezelschap straatmuzikanten. Elders bijt een hond een meisje in haar been, wandelen mensen door zomaar een straat en ligt een stel op een kleedje tijdens een picknick. Allemaal zijn ze lekker vol.
Behalve hun postuur valt nog iets anders op: hun uitdrukkingsloze gezichten. Geen enkel personage lijkt het naar de zin te hebben. Daarmee verwijst Botero indirect naar de situatie in zijn land, waar geweld welig tiert. Guerrillabeweging FARC beheerst het leven in Colombia al decennia. Al gloort er nu voorzichtig licht aan de horizon, door het voorgenomen vredesakkoord tussen de groep en de regering.
Soms komen de gewelddadigheden een stuk explicieter terug in Botero’s werk. Het schilderij 20.15 uur (Bloedbad) laat niets aan duidelijkheid te wensen over. De mensen in de kamer kwamen op gruwelijke wijze aan hun einde. De lichamen zijn niet heel: her en der liggen losse armen en benen.
Iemand die Botero alleen kent van zijn ietwat koddige figuren moet even slikken bij het zien van deze voorstelling. Hier is niets olijks aan, niets grappigs. Het doek is daarmee een verrassend element. En het is altijd fijn als een tentoonstelling onverwacht uit de hoek komt, zeker als het een retrospectief is zoals dit.
Wie de expositie vooral bezoekt voor de typische Botero’s komt overigens voldoende aan zijn trekken. Waarbij er ook genoeg te (glim)lachen valt. Grappig is de voorstelling van de kardinaal die met kleren en al een bad neemt. En de lekkere mollige katten op het doek Zussen zorgen eveneens voor een vrolijke noot.
Leuk ook zijn de hommages die de kunstenaar bracht aan werk van illustere collega’s. Judith met het afgehakte hoofd van Holofernes, naar een schilderij van Cranach, is in Botero’s wereld lang zo afschrikwekkend niet. In de serie odes zien we ook Vincent van Goghs beroemde slaapkamer terug. Ditmaal ligt een kleine Botero in het opeens te grote bed.
Absolute blikvanger is geen schilderij, maar een enorm bronzen paard, Caballo. Ooit bevond dat zich in de collectie van het Scheringa Museum, waar Kunsthal-directeur Emily Ansenk twaalf jaar aan het roer stond. Na het faillissement van eigenaar Dirk Scheringa verdween het uit het vaderlandse museale landschap, maar nu is het gelukkig weer even te zien.
De sculptuur is een van de enkele getoonde beelden. Botero is in de eerste plaats schilder, maar sinds de jaren 70 legt hij zich ook toe op de beeldhouwkunst. Bij uitstek het medium waarin hij veel volume kan behalen. De bronzen zijn dan ook onmiddellijk herkenbaar als Botero’s.
De aanwezigheid van de driedimensionale creaties en ook werk op papier maken de tentoonstelling tot een compleet overzicht van Botero’s oeuvre. Één dat weet te verrassen met minder bekende kanten van de Colombiaanse meester van het volume.
Botero – Celebrate life!, t/m 11 september in Kunsthal Rotterdam
Waardering: @@@@@@@@@@
