0
0
Recensie
De banken in de expositiezalen zijn extra comfortabel. Ze nodigen uit om langer te zitten. Neem plaats en kom in het Centraal Museum volledig tot rust bij Craigie Horsfields serene foto’s.
Tekst en foto’s: Evert-Jan Pol
Een van de banken staat voor een imposant metersgroot wandtapijt. Wie het hele werk nauwkeurig in zich op wil nemen, raakt bijna in trance. De haast hypnotiserende geluiden die de foto’s vergezellen, versterken het effect. Het zes uur durende geluidskunstwerk overstemt niet, maar draagt bij aan de rustieke sfeer in de zalen.
Het is geen toeval dat het museum tweewekelijks yogalessen aanbiedt tussen de foto’s. Want hoewel dat lang niet altijd geldt voor de onderwerpen hebben de beelden een enorm verstild karakter. Een brandend schip levert bij Craigie Horsfield een sfeervol beeld op. En Ground Zero in New York, waarmee de tentoonstelling Craigie Horsfield: How the World Occurs opent, is nog steeds indrukwekkend, maar gelijktijdig heel ingetogen.
De foto’s van de Britse kunstenaar fascineren, door hun onderwerpen en hun vorm. Zijn het wel foto’s? is een vraag die oprecht gesteld kan worden. Afgezien van de prachtige portretten die hij van in gedachten verzonken Utrechters maakte, lijken de werken stuk voor stuk op schilderijen. Dat effect bereikt de kunstenaar in veel gevallen door de ondergrond waarop hij zijn beelden afdrukt. Tapijt heeft een structuur die sterk afwijkt van fotopapier, en de getoonde voorstelling uit zich daardoor ook anders.
(Tekst gaat verder onder de foto’s)
Voor zijn stillevens maakte Horsfield gebruik van een door Factum Arte ontwikkelde fresco-techniek. Hij drukte de foto’s in meerdere lagen inkt af op eikenhouten panelen en voorzag ze vervolgens van een waslaag. De bloemen, varkenspoten en (inkt)vissen glanzen de aanschouwer daardoor tegemoet en verliezen deels hun fotokarakter. Ze doen eerder denken aan stillevens van oude meesters.
Horsfield grijpt in zijn foto’s vaker terug op klassieke kunstwerken. Via Carozza, Nola vertoont qua onderwerp en stijl bijvoorbeeld een grote gelijkenis met kunst uit de Italiaanse renaissance. Het werk is een stilstaand beeld uit een film die hij maakte van een jaarlijks ritueel in het Italiaanse dorpje Nola. Horsfield toont een groepje met één obelisk, die echter uit beeld verdwijnt en zo meer weg heeft van een kruis. De associatie met oude schilderijen over de lijdensweg van Jezus is niet ver weg.
Hercules Segers wordt nergens specifiek benoemd, maar The tree at the edge of the world had een ets kunnen zijn van deze zeventiende-eeuwse kunstenaar, die momenteel in Amsterdam wordt geëerd met twee tentoonstellingen. De compositie en het kleurgebruik (in dit geval donkerblauw) doen denken aan zijn werk. Dankzij het papier waarop Horsfield de foto afdrukte, lijkt deze ook wel wat op een ets.
Andere foto’s zijn weer overwegend roze of rood of lijken sterk op een aquarel. Met zijn werk verwijst de kunstenaar naar uiteenlopende schildertechnieken en toch maakt hij alleen maar foto’s. Horsfields kunst verwondert en bevreemdt: het is niet altijd direct duidelijk waar je nu eigenlijk naar kijkt. En dat maakt zijn foto’s en daarmee deze tentoonstelling zo magnifiek.
(Tekst gaat verder onder de foto’s)
Het komt zelden voor dat ik terugkeer naar een expositie om deze nogmaals te zien. Dit jaar gebeurde dat één keer eerder, bij die over Jheronimus Bosch. Ook Craigie Horsfield: How the World Occurs kreeg mij ook al tweemaal op bezoek en ik sluit niet uit dat ik nog een keer ga (hallo Museumkaart).
Edwin Jacobs, directeur van het Centraal Museum, zei tijdens de persvoorbezichtiging trots te zijn op deze presentatie, waaraan hij enkele jaren werkte. De tentoonstelling is de laatste die hij maakte voor het Utrechtse museum, want hij vertrekt naar Dortmund. Trots mag hij zeker zijn, want hij neemt afscheid met iets prachtigs.
Craigie Horsfield: How the World Occurs, t/m 5 februari 2017 in het Centraal Museum, Utrecht
Waardering: @@@@@@@@@@
