0
0
Recensie
1914: de Eerste Wereldoorlog onderbreekt de carrière van de al succesvolle Belgische kunstenaar Rik Wouters. Hij moet onder de wapenen, eerst in Luik en later in Antwerpen. Na de val van die stad, vlucht de soldaat met zijn regiment naar het neutrale Nederland. Hij zou zijn vaderland nooit meer terugzien.
Door: Evert-Jan Pol
Wouters en zijn strijdmakkers worden geïnterneerd op het terrein van de Juliana van Stolbergkazerne in Amersfoort en daarna in Kamp Zeist. In gevangenschap pakt hij het schilderen en tekenen weer op. Hij legt het dagelijks leven van de militairen vast. Eind 1914 krijgt hij toestemming overdag te verblijven bij zijn vrouw Nel, die een woning in Amersfoort had gekocht.
Ruim een eeuw later is Wouters weer terug in Amersfoort, in de vorm van een tentoonstelling in Museum Flehite. Zijn onderbelichte Nederlandse periode krijgt er de nodige aandacht, net als de succesvolle jaren ervoor in België.
Wouters’ echtgenote Nel komt in de tentoonstelling naar voren als een favoriet model van de kunstenaar. Bijna elke vrouw – geschilderd, getekend of geboetseerd – is zij. Één portret kreeg pas vlak voor de opening een plek. Het museum kreeg Nel in de witte blouse onverwacht in bruikleen. Het hangt daarom niet op zaal, maar in het trappengat, als een mooie schakel tussen de stukken op de eerste verdieping en de tweede.
(Tekst gaat verder onder de foto’s)
De werken op papier waarop Nel figureert, vallen op door de losse stijl die Wouters hanteerde. Een aquarel van Nel bij het raam van haar woning zou bijvoorbeeld niet misstaan in een stripalbum. Een tekening uit de collectie van het Rijksmuseum (Interieur met een vrouw, stof voor een kostuum snijdend) doet denken aan cartoons in dagbladen. En andere tekeningen zijn weer heel schetsmatig, zoals Vrouw met kat.
Ook zijn schilderijen (van Nel en andere onderwerpen) kenmerken zich door een nonchalante toets. Achtergronden hebben verschillende kleurvlakken en figuren zijn vaak niet egaal ingekleurd. Een opvallend en prachtig voorbeeld is een portret van zijn vader in de eerste zaal. Het kleurige doek vertoont veel plekken die de schilder bewust wit liet. Alsof hij het supersnel schilderde. “Ge wilt wat schoone kleuren op papier, welnu je talmt niet lang, je doet maar en het lukt”, zei Wouters in 1916 zelf.
Kleur bleef een grote rol spelen in zijn oeuvre. Hij kreeg in Gemeentemuseum Den Haag vorig jaar niet voor niets een eigen zaal in de tentoonstelling Kleur ontketend, die in het teken stond van kleur in de kunst. Wouters speelde met kleur: Doordat hij kleuren bewust vlekkerig en met onderbrekingen aanbracht, kwamen die juist naar de voorgrond: ze springen eruit.
Wouters werd mede daardoor een van die schilders met een geheel eigen herkenbare stijl. Het is daarom extra jammer dat hem slechts tien jaar als kunstenaar werd gegund. In 1916 overleed hij in een Amsterdams ziekenhuis aan de gevolgen van kaakbeenkanker, ruim een maand voor zijn 34ste verjaardag.
Nederland had hem toen net leren kennen, dankzij tentoonstellingen in het Rijksmuseum en het Stedelijk Museum. De expositie in het stedelijk opende enkele maanden voor zijn overlijden. Honderd jaar later is de tentoonstelling in Museum Flehite een mooi en welverdiend eerbetoon.
Rik Wouters & Nederland, t/m 8 januari in Museum Flehite, Amersfoort
Waardering: @@@@@@@@@@
