0
0
Recensie
“Johannes Vermeer zag ook al de schoonheid van het witte keukengoed. Eenvoud is essentieel in mijn beleving van schoonheid.” Dit is een citaat van Henk Helmantel en zijn geschilderde wereld is er dan ook één zonder opsmuk. En dat al vijftig jaar lang, zoals te zien is in een overzichtstentoonstelling in Museum Gouda.
Tekst en foto’s: Evert-Jan Pol
Henk Helmantel (1945) schildert stillevens, in de stijl van zeventiende-eeuwse meesters. Maar waar die nogal eens kozen voor rijkelijk gedekte tafels, kan het voor de Groningse kunstenaar niet eenvoudig genoeg zijn. De afgebeelde potten en pannen zouden in ieders huishouden een plekje kunnen hebben. Helmantels composities zijn daardoor heel herkenbaar.
De schilder vangt in zijn schilderijen wat hij mooi vindt, en dat kan werkelijk van alles zijn. Hij ziet schoonheid in alledaagse objecten, zoals heel gewone kartonnen dozen. De meeste mensen gooien ze bij het oud papier, maar Helmantel legt ze vast in stillevens. En een wit stenen kommetje met een barst erin? Helmantel geeft het een grote rol in een compositie.
(Tekst gaat verder onder de foto’s)
Wat hij ook schildert, het doet dat immer uiterst realistisch. Een van de kartonnen dozen heeft dusdanig overtuigende kreukels dat het lijkt alsof je hem zo van het schilderij kunt plukken. En de reflectie in een fles op een ander werk is zo levensecht dat je bijna achterom kijkt om te zien wat het glas weerspiegelt.
De tentoonstelling Geloof, Harmonie en Stilte, die plaatsvindt in het kader van Helmantels vijftigjarig jubileum, laat er geen twijfel over bestaan dat de Groninger een van de grootste Nederlandse realistische schilders van dit moment is. Één zaal is in dat opzicht extra opvallend. Daar is kunst van collega’s te zien, die bij de schilder in huis hangt. Je zou misschien denken dat een maker van realistisch werk daar thuis ook de voorkeur aan geeft. Maar niets blijkt minder waar.
De abstracte doeken van Kees Stoop, die doen denken aan de kleurvlakken van Barnett Newman en Mark Rothko lijken in niets op Helmantels schilderijen. Toch vindt de kunstenaar daar inspiratie in omdat het in die schilderijen net als in zijn eigen creaties draait om de compositie. Het gaat Helmantel namelijk niet om de weergave van de voorwerpen op zich, maar om het geheel, de harmonie. En die weet hij keer op keer te vangen.
Geloof, Harmonie en Stilte, t/m 17 juni in Museum Gouda
Waardering: @@@@@@@@@@
