0
0
Recensie
Een ijsbeer verwelkomt bezoekers van de tentoonstelling Frankenstein: op weg naar een nieuwe mens in Rijksmuseum Boerhaave. Hij houdt een bord vast met daarop de tekst Moi. Als geboren Drent doet het me goed dat hij me begroet in mijn moedertaal: ‘moi’ is ‘hoi’ in het Drents. Of gaat het hier toch om het Franse woord voor mij?
Tekst: Evert-Jan Pol
Dat laatste is waarschijnlijker, want de expositie draait om de vraag wat iemand menselijk maakt. Is de beer menselijk omdat hij een tekstbordje met tekst met zich meedraagt? Boerhaave maakte de presentatie ter gelegenheid van de tweehonderdste verjaardag van de wereldberoemde griezelroman Frankenstein van Mary Shelley, waarin Viktor Frankenstein een geheel nieuw mens maakt.
De ijsbeer lijkt goed gekozen, want het originele verhaal begint op de Noordpool, het domein van dit witte dier. Aan boord van een schip vertelt Frankenstein de bemanning over zijn creatie, die ondanks zijn gedaante misschien toch niet zo menselijk is.
De twintigjarige Shelley was met haar beroemdste roman de tijd ver vooruit. De nu zeer gebruikelijke term ‘maakbare mens’ bestond nog niet, maar Frankenstein gaat daar uiteraard wel over. De tentoonstelling in Rijksmuseum Boerhaave geeft boeiende voorbeelden van bestaande en mogelijke aanpassingen van het menselijk lichaam. De bezoeker kan voor zichzelf uitmaken of hij of zij dat al dan niet een verbetering vindt.
Zo is er aandacht voor de ov-chip die Tom van Oudenaarden vlak onder de huid van zijn hand liet implanteren. Hij vergeet niet meer snel in te checken, maar of het een fraai gezicht is, is nog maar de vraag. Elders staan vijf ‘couveuses’ met gemodificeerde baby’s. Eentje heeft opgerekte wangen, zodat het lichaam cafeïne nog beter kan opnemen. Handig voor het geval er een stressvolle baan in het verschiet ligt.
Iemand die met het eigen lichaam experimenteert is de Amerikaanse kunstenaar Ana María Gómez López. Daarvoor onderzoekt ze archieven van medische wetenschappen. Als artist in residence in Rijksmuseum Boerhaave werkt ze momenteel aan een toekomstig nieuw experiment met zichzelf. Af en toe is ze aanwezig en beantwoordt dan vragen van bezoekers. Mooi, zo’n ontmoeting met een levend voorbeeld van de maakbare mens.
Frankenstein: op weg naar een nieuwe mens, t/m 28 oktober in Rijksmuseum Boerhaave, Leiden
Waardering: @@@@@@@@@@
