0
0
Recensie
Textiel is overal om ons heen; in de kleding die we dragen, de gordijnen, de dekens op ons bed, en ga zo maar door. Je denkt er wellicht niet over na, maar er zitten vele verhalen verborgen in al die stoffen. Enkele daarvan komen in het TextielMuseum naar voren in de tentoonstelling Cultural Threads. Die werpt een kritische blik op onderwerpen als macht en koloniale geschiedenis, en belicht ook persoonlijke vraagstukken over afkomst en identiteit. Door deze intrigerende mix ontstaat een boeiende tentoonstelling die je met andere ogen naar textiel doet kijken.
Tekst: Liesbeth Visee
Vier kunstenaars die textiel als medium gebruiken om politiek-maatschappelijke vraagstukken te onderzoeken, kregen een opdracht die ze moesten uitvoeren in het TextielLab, onderdeel van het museum. Het resultaat is te zien n de tentoonstelling. Ook geeft die inzicht in het onderzoeks- en maakproces, met bijvoorbeeld verschillende proefstalen en korte filmpjes die het werk in het TextielLab zichtbaar maken. Zo zien we bijvoorbeeld Jennifer Tee, die voor haar bijdrage aan de tentoonstelling haar onderzoek naar palepai- en tampantextielen uit Zuid-Sumatra verder uitbreidde.
Deze kleden waren ooit een onderdeel van de Sumatraanse cultuur, maar worden tegenwoordig niet meer gemaakt. Wel zijn er nog een aantal te zien in Nederlandse museumcollecties, wat uiteraard verbonden is aan het koloniale verleden. Vaak verbeelden deze kleden een geheugen of verhalen, met bijvoorbeeld motieven van een schip, een baarmoeder of een levensboom. Met name het motief van het schip heeft voor Tee een bijzondere betekenis: haar vader migreerde ook uit per schip vanuit Indonesië naar Nederland. Niet alleen de afbeeldingen en motieven vertellen een verhaal, ook de materialen zijn bijzonder. Zo printte ze een motief van gedroogde tulpenblaadjes op stof, en decoreerde ze een deel van de kleden met geborduurd gouddraad.
Een andere indrukwekkende collectieopdracht is het werk van Vincent Vulsma. Hij deed onderzoek naar de geschiedenis van de trans-Atlantische slavenhandel. Door het bestuderen van de in het Zeeuws Archief bewaarde logboeken van de MCC (Middelburgse Commercie Compagnie) heeft hij getracht de logistiek achter deze mensonterende driehoekshandel te achterhalen. Dit leidde tot een grote hoeveelheid data, zoals coördinaten uit de scheepslogboeken, die hij vervolgens door weefpatronen en lasersnijden heeft vertaald naar lappen textiel. Juist de simpele abstracte vormen en de bijna systematische, technische benadering van het eindproduct maken dit werk extra indrukwekkend. De kleuren en patronen komen daardoor goed naar voren, en vormen met de daarnaast gelegen boeken van de MCC een confronterende overdenking van deze pijnlijke geschiedenis.
(Tekst gaat verder onder de foto’s)
Naast de collectieopdrachten is er in de tentoonstelling ook bestaand werk van verschillende kunstenaars te zien. Opvallend is dat de meerderheid van het werk in de tentoonstelling is gemaakt door vrouwelijke kunstenaars. Dit is op zichzelf een interessant gegeven wanneer we kijken naar de kunstgeschiedenis. Lange tijd zagen kunsthistorici traditioneel vrouwelijke activiteiten, zoals werken met textiel, als minderwaardig, en zeker niet als ‘echte kunst’.
Het is opvallend dat in een kritische tentoonstelling over de politiek-maatschappelijke waarde van textiel dan ook overwegend werk van vrouwelijke kunstenaars te zien is. Is dit op zichzelf misschien een kritiek op de westerse kunstgeschiedenis? De tentoonstelling roept in elk geval interessante vragen op, en maakt op een toegankelijke maar prikkelende manier deze verschillende geschiedenissen zichtbaar.
Cultural Threads, t/m 12 mei in het TextielMuseum, Tilburg
Waardering: @@@@@@@@@@
