0
0
Museum Flehite toont vanaf vandaag een dagboek over de laatste maanden Johan van Oldenbarnevelt. Voor zijn executie op 13 mei 1619, precies vierhonderd jaar geleden, zat hij ruim acht maanden gevangen.
Jan Francken, de trouwe dienaar van Van Oldenbarnevelt, stond de landsadvocaat gedurende diens gevangenschap dag en nacht bij en hield daarover een dagboek bij. Het handgeschreven verslag, dat zich sinds 1619 in particuliere boekenkasten bevond, is nu voor het eerst te zien voor publiek.
Slechts één keer eerder mocht iemand anders dan de eigenaar het originele handschrift van dichtbij bewonderen. Dominee A. Stolker kreeg de kans het verslag te bestuderen en schreef daar in 1825 over in de Vaderlandsche letteroefeningen. Op basis van het afschrift dat Stolker maakte van het origineel, publiceerde historicus Robert Fruin (1823-1899) later het verhaal van Francken. Alle latere publicaties van het verhaal, tot en met de recente hertaling van Thomas Rosenboom en Nicolaas Matsiers roman De advocaat van Holland, zijn hierop gebaseerd.
Aangenomen wordt dat de aantekeningen van Francken voor een deel door hemzelf zijn uitgewerkt en op schrift gezet. Het tweede deel is echter door iemand anders, een zekere D.V.K. afgemaakt. Wie deze persoon was, is niet bekend. In het originele document is, door het verschil in handschriften, duidelijk te zien dat het eerste stuk door een andere persoon is opgetekend dan het tweede deel.
“We zijn blij dat een document met een zo grote historische waarde in de openbaarheid komt”, aldus Onno Maurer, directeur van Museum Flehite. “Het is extra mooi dat het voor het eerst in Amersfoort getoond kan worden, de stad waar Johan van Oldenbarnevelt en Jan Francken gewoond hebben en de stad waar dit jaar diverse activiteiten plaatsvinden om de staatsman te herdenken.”
Het dagboek van Jan Francken maakt deel uit van de tentoonstelling Johan & Maurits die vandaag opent in Museum Flehite. Een ander topstuk is het beulszwaard waarmee Van Oldenbarnevelt werd onthoofd en dat pas zeer recent is ontdekt in een museum in Dresden. Het zwaard was ooit het eigendom van de beul van Utrecht, Hans Pruum van Mesenem. Zijn naam is in het zwaard gegraveerd. Hij nam waar voor de beul van Den Haag die op 13 mei 1619 ziek zou zijn geweest.
Johan & Maurits, t/m 5 januari 2020 in Museum Flehite, Amersfoort
