0
0
Het Rijksmuseum van Oudheden (RMO) in Leiden is een prehistorische collectie rijker. Twee verzamelaars schonken het museum onlangs tientallen werktuigen, wapens, versierd gewei en bewerkte dierenbotten. Ze vonden de voorwerpen op de Nederlandse stranden bij Rockanje en de Eerste Maasvlakte.
Het merendeel van de vondsten komt uit het Mesolithicum. Dat is de periode van de jager-verzamelaars, zo’n 10.000 tot 7.000 jaar geleden. Oorspronkelijk zijn objecten afkomstig van de bodem van de Noordzee, uit een gedeelte dat nu Doggerland heet. Destijds was dat een groot, droog liggend gebied tussen Nederland, Engeland en Denemarken. Door de stijgende zeewaterspiegel verdween Doggerland rond 6000 voor Christus in de golven.
Volgens het RMO bevat de schenking vele bijzondere stukken. Er zitten pijl- en speerpunten van bot en gewei tussen, evenals kokerbeitels, gemaakt uit de middenvoetsbeenderen van edelherten en oerrunderen. Tot de oudste vondsten behoren vuurstenen werktuigen van Neanderthalers. Deze zijn meer dan 50.000 jaar oud.
Zeldzame objecten zijn een doorboord stuk gewei – dat dienst deed als handvat van een kleine vuurstenen bijl – en een benen naald met een oog erin. Nader onderzoek moet uitwijzen of dit wellicht de oudste naald van Nederland is. De collectie bevat verder veel ‘afvalstukken’: bot en gewei met snij- en haksporen. Deze geven inzicht in wat de mensen aten en hoe werktuigen werden gemaakt.
(Tekst gaat verder onder de video)
De twee schenkers, Jan Hendriks en Charlie Schouwenburg, vonden de stukken op de Nederlandse stranden, voornamelijk op de Eerste Maasvlakte en bij Rockanje. Het daar gelegen zand is enkele kilometers voor onze kust opgezogen van de bodem van de Noordzee. Vervolgens werd het gebruikt bij de aanleg van havens en ter versteviging van de kustlijn.
Het zand bevat onder meer dierenbotten en ook werktuigen van Neanderthalers en van de eerste moderne mensen die destijds in het voedselrijke Noordzeelandschap van Doggerland leefden. De laatste jaren worden veel vondsten gedaan in het opgespoten Noodzeezand op de Tweede Maasvlakte en de Zandmotor bij Kijkduin.
Het Rijksmuseum van Oudheden doet al geruime tijd onderzoek naar de prehistorische bewoning van het verdronken Noordzeelandschap. Het museum bezat vóór de schenking al een collectie op dit gebied. In het voorjaar van 2021 staat er een tentoonstelling over de prehistorie van de Noordzee op het programma.
