0
0
Recensie
Musea hebben vaak veel meer in huis dan ze op zaal kunnen tonen. De stukken die om wat voor reden dan ook even niet passen in een opstelling krijgen een plek in het depot. Waar ze soms in de vergetelheid raken. Dat overkwam een middeleeuws kruisigingsstuk uit de collectie van Museum Catharijneconvent. Nadat medewerkers het bij toeval vonden, schittert het nu in een eigen expositie.
Tekst en foto’s: Evert-Jan Pol
Dat het paneel jarenlang niet opviel in het depot is bijna niet voor te stellen, want het is een werkelijk prachtig werk, met mooie frisse kleuren. En behoorlijk in het oog springend ook door het veelvuldig gebruik van bladgoud. Al was er wel een flinke schoonmaakbeurt voor nodig om de voorstelling er weer zo helder uit te laten zien. De compositie ging schuil onder een laag vergeelde vernis en oppervlaktevuil.
Wie De kruisiging uit omstreeks 1425 precies schilderde, is onbekend, maar dat is niet ongewoon bij kunstwerken uit die tijd. In een dergelijk geval krijgt de kunstenaar vaak een zogeheten noodnaam die verwijst naar zijn specialisatie. Het recent opgedoken paneel is toegeschreven aan de Meester van de Bewening van Christus te Lindau – een hele mond vol ja.
Dat de anonieme maker met recht een meester mag heten, blijkt wel uit de zeer gedetailleerde voorstelling. De aan het kruis genagelde Jezus bloedt flink. Kleine engeltjes vangen het bloed dat uit zijn lichaam stroomt op in bekers. Dat verwijst naar de rode wijn, ofwel het bloed van Christus, dat katholieke gelovigen tijdens misvieringen drinken.
Het bloed stroomt niet zelden in drie druppels tegelijk uit het lichaam. Daarmee verwees de kunstenaar weer naar de Heilige Drie-eenheid binnen het christendom: de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. Onder het kruis liggen de beenderen van Adam, die de zonden van de mens symboliseren. Jezus’ bloed dat erop valt, reinigt die zonden.
(Tekst gaat verder onder de foto’s)
Het Catharijneconvent is extra blij met de herontdekking omdat schilderijen uit het eerste kwart van de vijftiende eeuw heel zeldzaam zijn. Het is dan ook de verwachting dat de voorstelling niet snel meer achterin het depot verdwijnt.
Omdat de ontdekking dusdanig bijzonder is, stelde het museum een intieme tentoonstelling samen, met het paneel als stralend middelpunt. Drie andere werken uit de collectie met lijden als thema vergezellen het. In een boeiende korte film vertellen de restaurator en twee conservatoren van het museum over de vondst.
De expositie duurt tot en met 20 september en daarna gaat het schilderij terug naar het restauratieatelier. Omdat het werk vele jaren is genegeerd, moet er namelijk wel het een en ander aan gebeuren. Maar Museum Catharijneconvent heeft er hoe dan ook een prachtige parel bij.
Verborgen parel, t/m 20 september in Museum Catharijneconvent, Utrecht
Waardering: @@@@@@@@@@
