0
0
Recensie
“De verblindende schittering van al die edelstenen op de schouders van de dames, zal lang op mijn netvlies blijven.” Dit schreef de Franse diplomaat Maurice Paleologue (1859-1944) over de juwelen die leden van de Russische adel droegen. Dat hij niet overdreef, is nog even te zien in een schitterende tentoonstelling in Hermitage Amsterdam.
Tekst en foto’s: Evert-Jan Pol
Juwelen! is echt zo’n expositie waar bezoekers hun fantasie de vrije loop kunnen laten. ‘Heeft Catharina de Grote deze ketting gedragen terwijl ze met een knappe prins danste op een bal?’ Het zou zomaar kunnen, want de Russische adelijken hielden wel van een feestje. En daarvoor grepen ze hun mooiste kleren en juwelen uit de kast. De sieraden bestelden ze bij toonaangevende juwelenhuizen als Cartier, Tiffany en natuurlijk hofleverancier Fabergé − ja, die van de eieren.
De uitdossingen deden de eerder genoemde Paleologue steil achterover slaan van verbazing. “De pronkzucht van de uniformen, weelde van kleding, rijkdom van de livreien, luxe van de versieringen, al die pracht en praal, leverden zo’n luisterrijk schouwspel op dat geen enkel hof op aarde zich ermee kon meten.”
(Tekst gaat verder onder de foto’s)
Veel sieraden gingen verloren na de Russische Revolutie in 1917, die een einde maakte aan het Keizerrijk Rusland. Een deel bleef gelukkig bewaard en kwam terecht in de collectie van de Hermitage in Sint-Petersburg. Het wereldberoemde museum dat in 1764 werd opgericht door keizerin Catharina de Grote (1729-1796), een van de dragers van de juwelen.
Honderden sieraden uit die collectie schitteren nu in Juwelen! in Hermitage Amsterdam. Samen met portretten en rijk gedecoreerde japonnen en kostuums schetsen ze een beeld van twee eeuwen mode en juwelen, gedragen door de high society aan het Russische hof. De schilderijen laten zien hoe de dames en heren hun sieraden droegen.
Het portret dat Charles-Benoit Mitoire van gravin Joelia Samoljova (1803-1875) maakte, is extra goed gekozen. Zij draagt daarop namelijk een baljurk en armband die heel sterk lijken op exemplaren in een nabije vitrine.
De looproute door het eerste deel van de tentoonstelling oogt als een bordspel, met genummerde vakken op de vloer. Al lijkt de nummering niet altijd even logisch: ‘O, zojuist stond ik nog op 12, maar dit is nummer 44! Niet goed opgelet, ga 31 plaatsen terug!’
Wie het hele ‘bord’ bewandelt komt letterlijk en figuurlijk schitterende voorwerpen tegen. Die aantonen dat je bijna alles met edelstenen kunt verrijken. Denk bijvoorbeeld aan een prachtige fonkelende waaier, een rijkelijk versierd notitieboekje en een oogverblindend juwelenkistje. En wie goed kijkt, ziet ook ook nog sieraden met verstopte erotische afbeeldingen. Die Catharina de Grote was me er eentje!
Juwelen!, t/m 16 oktober in Hermitage Amsterdam
Waardering: @@@@@@@@@@
