0
0
Sir Lawrence Alma-Tadema gebruikte verf waarin stukjes mummie waren verwerkt. Tot die opmerkelijke conclusie kwamen de onderzoekers van het televisieprogramma Het geheim van de Meester tijdens hun reconstructie van het schilderij Amo te ama me uit de collectie van het Fries Museum.
Tekst: Evert-Jan Pol
Hoewel de wieg van Sir Lawrence Alma-Tadema (1836-1912) in het kleine Friese dorpje Dronrijp stond, maakte hij carrière in Engeland. Hij nam de Britse nationaliteit aan en werd op latere leeftijd in de adelstand verheven.
De kunstenaar nam de toeschouwer via zijn schilderijen mee naar alledaagse scènes uit de klassieke oudheid en bracht deze tijd als eerste echt tot leven. Zijn voorstellingen zijn zo overtuigend en spreken dusdanig tot de verbeelding dat regisseurs ze al ruim een eeuw gebruiken als inspiratie voor kostuums en decors van films die zich in de oudheid afspelen. Gladiator uit 2000 is daar een bekend voorbeeld van. Voor een groot deel heeft Alma-Tadema dus ons beeld van de oudheid bepaald.
Er is echter weinig bekend over hoe de schilder te werk ging. Welke pigmenten hij precies gebruikte, is bijvoorbeeld onduidelijk.
Bij materiaaldeskundige Joris Dik ontstond tijdens het onderzoek het donkerbruine vermoeden dat Alma-Tadema schilderde met verf, gemaakt van gemalen mummie. Restaurator Michel van de Laar belde vervolgens met Sally Woodcock, die onderzoek deed naar het pigment mummie, ofwel Egyptisch bruin. Zij acht het heel waarschijnlijk dat Alma-Tadema inderdaad dat pigment gebruikte omdat hij gefascineerd was door de oudheid.
En het gebruik van die verf was niet ongebruikelijk in de negentiende eeuw. In die tijd kochten verfmakers hele mummies om ze te vermalen en in verf te verwerken.
Om begrijpelijke redenen wordt het pigment mummie tegenwoordig niet meer gemaakt. Maar omdat het team van Het geheim van de Meester het schilderij zo nauwkeurig mogelijk wilde kopiëren, besloot het om het pigment zelf te maken.
Teamlid Thijs Hagendijk reisde af naar Drenthe, waar hij op bezoek ging bij een verzamelaar van Egyptische oudheden. Die stelde een muizenmummie ter beschikking. Met een minuscuul deeltje daarvan maakte Hagendijk Egyptisch bruin.
De kleur bruin bleek exact overeen te komen met het pigment dat Alma-Tadema gebruikte in het schilderij. De kans dat hij dus inderdaad schilderde met mummie is heel groot. Je kijkt nooit meer op dezelfde manier naar zijn werk.
Het geheim van de Meester, elke dinsdag om 20.30 uur bij Avrotros op NPO 2
Lees ook: Archeoloog onder de kunstenaars
Lees ook: Hoe Het melkmeisje in Nederland bleef
