0
0
De musea blijven dicht tot en met zeker 15 maart. Ooit gaan ze weer open en dan is er veel moois te zien. De komende tijd lichten we geregeld een expositie uit die volgens ons het wachten waard is. Vandaag: kunst op miniatuurformaat in Rijksmuseum van Oudheden.
“Grootse kunst op miniatuurformaat”, zo omschrijft Rijksmuseum van Oudheden de voorwerpen in de tentoonstelling Pracht en Precisie, die na de lockdown daar opnieuw te zien is. De expositie bestaat uit ongeveer tweehonderd kleurrijke zegels, sierstenen en amuletten met minutieuze gegraveerde afbeeldingen uit het oude Nabije Oosten, Egypte en de klassieke oudheid. Vaak zijn ze niet groter dan een vingertop.
De voorstellingen van goden, historische gebeurtenissen, dieren, vorstenportretten en magische tekens op de stenen hebben vaak een functionele en symbolische betekenis. De oudste exemplaren werden gebruikt om een zegelafdruk mee te maken. Later werden ze gedragen voor de sier: meestal in een ring, maar ook als talisman of amulet. De verfijnde, gegraveerde voorstellingen zouden de stenen voorzien van zekere ‘magische’ of beschermende krachten.
De meeste getoonde stukken komen uit de eigen collectie gesneden stenen van het museum. Die bestaat uit zo’n 6300 voorwerpen. Het is de grootste verzameling van Nederland op dit gebied. Sommige stenen zijn duizenden jaren oud, terwijl andere pas in de zeventiende eeuw zijn gemaakt. Na sluiting van het Geld Museum in 2013 droeg het ministerie van OCW ongeveer 4300 stuks over aan het Rijksmuseum van Oudheden. Het andere deel van de verzameling heeft het museum sinds de oprichting in 1818 zelf bijeen gebracht.
Deze versie van Pracht en Precisie is deels een herhaling van een tentoonstelling uit 2015. Nieuw zijn een serie cameeën uit privébezit en selectie ringstenen en zegelafdrukken uit een recente schenking.
Het museum noemt de tentoonstelling zelf “een oogstrelende kennismaking met het ongekende vakmanschap van de kunstenaars uit de oudheid, tot in latere tijden”. Bezoekers ontdekken de symboliek achter de steensoorten van deze minikunstwerken met zeer uiteenlopende voorstellingen. Ook maken ze kennis met kunstenaars, eigenaren, liefhebbers en verzamelaars.
De Amerikaanse kunstenaar Stephen Sack maakte voor Pracht en Precisie een serie van zestien foto’s van ‘gesneden stenen’. Grote uitvergrotingen zijn te zien in de tentoonstelling. Ook zijn er kunst- en gebruiksvoorwerpen te zien waarin liefhebbers talrijke gesneden stenen lieten verwerken, zoals de vergulde soepterrine van Amalia van Solms en een horlogeketting van aaneengesmede zegelstenen, en ladekastjes van negentiende-eeuwse verzamelaars.
Pracht en Precisie, t/m 4 september 2022 in Rijksmuseum van Oudheden, Leiden
