0
0
Recensie
De expositietitel Magnetisch Noorden liet mij als Scandinaviëliefhebber hopen op een tentoonstelling met kunst uit de Noord-Europese landen. Kunsthal Rotterdam richt zijn pijlen echter op het uiterste noorden van Amerika: Canada. Ook zeer zeker geen slechte keus.
Het is goed dat de Kunsthal aandacht besteedt aan Canadese kunst. Want hoeveel weten we daar eigenlijk over? Niet zoveel. Ik niet tenminste. Amerikaanse kunstenaars zijn tot ver over de grens bekend, maar die uit Canada toch een stuk minder.
In de tentoonstelling staat de modernistische schilderkunst van kunstenaars rond kunstenaarscollectief Group of Seven centraal. Die zeven kunstenaars (Tom Thomson, Lawren S. Harris, A.Y. Jackson, Franklin Carmichael, F.H. Varley, Emily Carr en J.E.H. MacDonald) gingen tussen 1910 tot 1940 op zoek naar een nieuwe, Canadese visuele taal. Ze verlieten de steden en trokken diep het Canadese landschap in. Hun werken kenmerken zich door gewaagde composities, expressieve penseelstreken en krachtig kleurenpalet, en waren van grote invloed op de verdere ontwikkeling van de Canadese schilderkunst.
Canada als land ontstond in 1867 door het samengaan van drie Engelse kolonies. De modernisten wilden de magische schoonheid, grandeur en ‘fotogenieke’ kwaliteit van Canada vastleggen, om daarmee de eigen identiteit van de nog jonge natie te versterken. Ze slaagden overduidelijk in hun doel. In de schilderijen proef je de Canadese wildernis, met haar indrukwekkende bossen en majestueuze bergen. En natuurlijk laat ook het betoverende noorderlicht zich gelden. De schilderijen zijn prachtig en doen verlangen naar ongerepte natuur.
(Tekst gaat verder onder de foto’s)
In de tentoonstelling is echter ook een kritische noot te horen. De leden van de Group of Seven beeldden namelijk een idyllisch Canada af en gingen daarbij voorbij aan de rappe bevolkingsgroei, de industrialisatie en bovenal de oorspronkelijke bewoners. Alleen Emily Carr had aandacht voor de oorspronkelijke bevolkingsgroepen van Canada, die daar al duizenden jaren woonden voordat de Europese kolonisten het gebied innamen. Ze legde hen en hun cultuur vast in haar schilderijen. Tegenwoordig wordt dat deel van haar oeuvre wel bekritiseerd omdat zij de cultuur van de Kwakwaka’wakw terug zou brengen tot een stereotypering.
Audiovisuele werken van kunstenaar Caroline Monnet en filmmaker Lisa Jackson bieden in de expositie daarom een kritische kijk op de schilderijen. Monnets filmcollage Mobilize uit 2015 gaat over de identiteit en representatie van First Nations, een groep oorspronkelijke volken. En Jackson neemt in haar documentaire How a People Live uit 2013 de koloniale trauma’s van oorspronkelijke gemeenschappen onder de loep. Aan de hand van interviews en historisch beeldmateriaal brengt ze de geschiedenis en gevolgen in kaart van de gedwongen herhuisvesting van de Gwa’sala en Nakwaxda’xw. Dankzij deze films van vrouwen uit de cultuur van de oorspronkelijke bewoners kan de bezoeker met een andere blik naar de geïdealiseerde landschappen van de Group of Seven kijken.
Magnetisch Noorden – Canada verbeeld in schilderkunst 1910-1940, t/m 9 januari 2022 in Kunsthal Rotterdam
Waardering: @@@@@@@@@@
