Het Rijksmuseum van Oudheden (RMO) heeft de mooiste kralen uit zijn collectie bijeengebracht in de kleine tentoonstelling 5000 jaar kralen. Ze bestaat uit honderden kleurrijke kralen en snoeren, die een beeld geven van het gebruik en de symboliek van kralen door de eeuwen heen. De kralen, afkomstig uit alle delen van de wereld, zijn gemaakt van allerlei materialen, van hout tot goud.
‘5000 jaar kralen’ presenteert kralen als mode en cultuur: wie droeg wat, wanneer en waarom? De expositie toont kralen van de prehistorie tot en met de zeventiende eeuw. Daaronder bevinden zich exemplaren van 5000 jaar oud uit hunebedden, snoeren vol barnsteen uit de IJzertijd, Romeinse meloenkralen, Merovingische grafgiften, middeleeuwse gebedskralen en afval van de grootschalige Amsterdamse kralenindustrie van rond 1600.
Een hoofdrol is weggelegd voor de vroege middeleeuwen, met lange snoeren vol kralen van glas en edelstenen. Veel van deze kralen waren geïmporteerd uit het Midden-Oosten, het Middellandse Zeegebied of Scandinavië.
(Tekst gaat verder onder de foto’s)
Lang is gezegd dat kralen niet te dateren zijn, maar door nieuwe opgraaftechnieken en materiaal-technische analyses is steeds vaker bekend waar kralen vandaan komen en hoe oud ze zijn. Uit onderzoek blijkt dat ze werden gebruikt om levensfasen, familiebanden en sociale status aan te duiden.
(Video van Rijksmuseum van Oudheden over de tentoonstelling)
De meeste kralen in de expositie zijn afkomstig uit de depots van het RMO. Er zijn kralen te zien uit de collectie middeleeuws Nederland en uit andere collectiegebieden. Verder toont het museum ook objecten van de archeologische diensten van Amsterdam en ‘s-Hertogenbosch en diverse privéverzamelaars. Bij de laatmiddeleeuwse gebedskralen is een handschrift uit 1520 te zien met daarin afbeeldingen van rozenkransen van bloedkoraal, een bruikleen van de Universiteitsbibliotheek van de Vrije Universiteit Amsterdam.
De tentoonstelling is onderverdeeld in verschillende thema’s, zoals overal en altijd, voor mens en dier, geloof en gebed en oogkralen en kraalogen. Bezoekers leren bijvoorbeeld over hedendaagse kralensnoeren, zoals een tasbah en een kanjerketting, en kunnen hun eigen kralenverhaal achterlaten. De moderne kralenkunst van Floor Kaspers verbindt het kralenthema met het heden, onder meer door haar nog altijd groeiende Corona-tijdlint.
5000 jaar kralen, t/m 7 mei 2023 in Rijksmuseum van Oudheden, Leiden