1
0
Recensie
Veel Molukse gezinnen die in de jaren vijftig naar Nederland kwamen, brachten een piring natzar mee. Deze offerschaal speelt een belangrijke rol binnen de protestants-christelijke Molukse traditie. In de kleine expositie Mystiek Moluks laat Museum Catharijneconvent de bezoeker kennismaken met dit religieus fenomeen.
Tekst en foto’s: Evert-Jan Pol
De Molukken (Maluku) is een eilandengroep in het oosten van de Indische Archipel. Ze zijn nu onderdeel van Indonesië, maar maakten tot de onafhankelijkheid van dat land in 1949 deel uit van Nederlands-Indie. Veel Molukkers hadden dienst in het Koninklijk Nederlands-Indisch leger (KNIL).
Na de Indonesische onafhankelijkheid konden KNIL-militairen, die aan de Nederlandse kant hadden gevochten, niet langer in Indonesië blijven. Samen met hun gezinnen verhuisden ze naar Nederland. De piring natzar namen ze mee.
De piring natzar bestaat uit een bord (de piring) met daarop in wit papier verpakte muntjes (de natzar, offergave). De offers symboliseren het verzoek om goddelijke steun bij voor- en tegenspoed. Meestal krijgt het offerbord een speciale plek op de ouderslaapkamer. Hier bieden gelovigen dagelijks en bij hoogte- of dieptepunten in het gezinsleven. De schaal wordt afgedekt met
een kanten doekje en omringd door een (Maleise) bijbel en een liedboek. Vanouds krijgen echtparen bij hun huwelijk een piring natzar van hun ouders.
(Tekst gaat verder onder de foto’s)
Onder het Nederlandse bewind was de piring natzar op de Molukken zelf taboe. De koloniale protestantse kerk beschouwde de destijds in Nederland gebruikelijke manier van geloven namelijk als de norm. Elementen die voortkwamen uit Molukse inheemse gebruiken werden als heidens gezien en daarom afgekeurd. Toch bleef de piring natzar springlevend. Protestantse KNIL-militairen namen hun offerschaal met zich mee naar de verschillende kazernes in Indonesië waar zij werden gestationeerd. En later dus ook mee naar Nederland.
In een zaal waar een deel van de vaste presentatie van het museum zich bevindt, staat nu een lange tafel die volledig is gewijd aan de piring natzar. Ze is gevuld met foto’s van onderdelen, met daarbij verklarende teksten. In enkele vitrines liggen voorwerpen die met het gebruik te maken hebben, zoals Bijbels. In één vitrine ligt een complete piring natzar. Elders in de zaal vertellen Molukse Nederlanders in videoportretten hoe zij de piring natzar gebruiken.
Mystiek Moluks is de eerste presentatie van conservator internationale en migrantenkerken Madelon Grant. Haar recente aanstelling komt voort uit een intensieve samenwerking tussen Samen Kerk in Nederland (SKIN) en Museum Catharijneconvent. Doel hiervan is om de (historische) diversiteit van het christendom in Nederland beter zichtbaar te maken voor een
groot publiek. Deze kleine, maar boeiende expositie is een goede start.
Mystiek Moluks. Ontmoet de piring natzar, t/m 8 mei in Museum Catharijneconvent, Utrecht
Waardering: @@@@@@@@@@
