0
0
Recensie
Voor veel zeventiende-eeuwse kunstenaars was Italië de place to be. Daar kon je volop inspiratie vinden voor je schilderijen. Bijna iedere zichzelf respecterende schilder reisde af naar de laars. Allart van Everdingen (1621-1675) liet het land echter links liggen. Hij vond het ruige Scandinavische landschap vele malen boeiender. Zijn reis door Noorwegen leverde prachtige werken op, zoals nog heel even te zien is in Stedelijk Museum Alkmaar.
Tekst en foto’s: Evert-Jan Pol
Leest u de site graag en heeft u wel een kleinigheidje over voor een arme schrijver? Klik dan op de knop ‘doneren’.
Allart van Everdingen was de jongere broer van de eveneens schilderende Caesar van Everdingen (1616/1617-1678), die voornamelijk historiestukken en portretten maakte. Onder andere Meisje met een brede hoed, uit de collectie van het Rijksmuseum, is van zijn hand. Allart had meer interesse in de natuur. De eerste werken die hij als zelfstandig meester in Alkmaar maakte, waren zeegezichten. Die waren populair in de Nederlanden, waar scheepvaart een belangrijke bron van inkomsten was.
Later ging hij zich meer toeleggen op het schilderen van landschappen. En dan niet per se die in Nederland. Nee, in 1644 ging hij er speciaal voor naar Noorwegen, met zijn uitgestrekte bossen, bergen en fjorden. Ook maakte hij uitstapjes naar Zweden. De inspiratie die hij daar opdeed, zette hij thuis om in talloze schilderijen, tekeningen en etsen van ruige landschappen met watervallen, blokhutten en sparren. Hoewel de voorstellingen realistische snapshots van de Scandinavische natuur lijken, zijn ze bedacht en uitgevoerd in Van Everdingens werkplaats in Haarlem, waar hij zich na zijn reis vestigde.
(Tekst gaat verder onder de foto’s)
Zijn Scandinavische landschappen vielen enorm de smaak bij het publiek. Misschien kwam dat omdat het iets nieuws was. Het Italiaanse landschap had via andere kunstenaars Nederland al bereikt, maar Scandinavië was voor de meesten nog onbekend terrein. Van Everdingen bleek een meester in het weergeven van de ongerepte ruige natuur in Noorwegen en Zweden. De prenten en schilderijen zijn uiterst sfeervol. Je krijgt direct zin om je koffers te pakken.
Door het succes dat Van Everdingen had met deze landschappen kreeg hij ook vele navolgers. Een van hen was Jacob van Ruisdael, die watervallen ging schilderen om zo een graantje van van Van Everdingens succes mee te pikken. Met als gevolg dat hij uitgroeide tot de belangrijkste landschapsschilder van de zeventiende eeuw. Het is ironisch dat Van Everdingen door de glans van Van Ruisdaels reputatie in de loop der tijd enigszins in de vergetelheid is geraakt. Want had Van Ruisdael zoveel succes gekend als hij niet in de voetsporen van Van Everdingen was getreden?
Het grote overzicht in Stedelijk Museum Alkmaar laat zien dat het onterecht is dat de naam Allart van Everdingen tegenwoordig weinig bekend is. Zijn oeuvre is verrassend rijk en gevarieerd. Behalve Scandinavische landschappen tekende en schilderde hij ook dramatische zee- en riviergezichten, gedetailleerde Hollandse landschappen en voorstellingen van de bronnen bij Spa. En zelfs Reinaert de vos komt nog voorbij.
Allart van Everdingen (1621-1675) – Het ruige landschap, t/m 8 mei in Stedelijk Museum Alkmaar
Waardering: @@@@@@@@@@
