0
0
Recensie
Terwijl de regen met bakken uit de hemel valt schrijf ik dit verhaal. Over een kunstenaar die in 1914 vier maanden verbleef op het zonnige Spaanse eiland Mallorca. En daar kleurrijke en uitbundige schilderijen maakte. Een flink deel van die werken is nu te zien in Museum Kranenburgh.
Tekst en foto’s: Evert-Jan Pol
Leest u de site graag en heeft u wel een zakcentje over voor een arme schrijver? Klik dan op de knop ‘doneren’.
De kans is groot dat het besluit om af te reizen naar Mallorca ook is ingegeven door slecht weer. Het plan voor een reis naar het zonovergoten eiland ontstond namelijk in de herfst van 1913. Zoals wel vaker was Gestel bij Bergen buiten aan het schilderen, in gezelschap van zijn vriendin An Overtoom en het schilderspaar Else Berg en Mommie Schwarz. Schilderen in de openlucht is mooi, maar in een warmer oord is dat vast nog fijner, dachten de vier wellicht.
De Belgische schilder William Degouve de Nuncques adviseerde Gestel om naar Mallorca te gaan. Hij had daar van 1899 tot 1902 gewerkt. Gestel, die nog nooit verder dan Parijs was geweest, stelde zijn collega allerlei praktische vragen. Zoals: Kan je er boter, aardappelen en vlees kopen? En: Storen de bewoners je niet als je buiten schildert? Vermoedelijk gerustgesteld door de antwoorden reisde hij in januari 1914 samen met Overtoom, Berg en Schwarz naar Mallorca.
De meeste mensen zullen op reis wel wat tijd voor zichzelf nemen – ook als ze er voor werk zijn. Zo niet Gestel: hij gedroeg zich geenszins als een toerist, maar werkte er als een bezetene. Hij nam de natuur volledig in zich op. Alles ontleedde hij met een analytische blik, op zoek naar structuur en ritme. Maar dat ging hem niet zo eenvoudig af als hij waarschijnlijk verwacht had. Gestel kon de sfeer, kleur en structuur van het eiland soms moeilijk met elkaar rijmen. Hij twijfelde tussen de greep op de “grootsche teekenachtige composities met zijn rythme van vormen” of het weergeven van de sfeer met “de teere stemmen van stille zang van die landschappen“.
De Spaanse schrijver Jacinto Grau beweerde ooit dat de natuur op Mallorca zó gevarieerd is en de sfeer en het licht er zó veranderlijk zijn, dat menig kunstschilder hier niet mee kon omgaan. Volgens hem slaagden ze er niet in de sfeer van het eiland goed over te brengen. Daar leek hij gelijk in te hebben, want Mallorca bleek een uitdagend eiland voor schilders. Dat gold in ieder geval voor Gestel. Hij was echter niet voor één gat te vangen en ging de uitdaging aan. En ging nóg beter kijken.
(Tekst gaat verder onder de foto’s)
Of het hem gelukt is de sfeer van Mallorca perfect te vangen, kan ik niet beoordelen, aangezien ik het eiland nog nooit bezocht heb. Feit is wel dat Gestel tijdens zijn verblijf aldaar heel bijzondere schilderijen maakte. Het lijkt alsof de zon zijn vernieuwingsdrang stimuleerde. Hij experimenteerde er lustig op los en maakte sterk geabstraheerde en enigszins kubistische composities.
Hoewel de meeste werken dus vrij abstract zijn, is de Mallorcaanse invloed toch overduidelijk. De zonnestralen schijnen bijna de doeken uit. Het resultaat van Gestels reis naar Mallorca zijn heerlijke zomerse schilderijen.
Leo Gestel op Mallorca, t/m 18 september in Museum Kranenburgh, Bergen
Waardering: @@@@@@@@@@
