0
0
Recensie
Bakstenen; in de schilderkunst komen ze op praktisch elk stadsgezicht wel voor, als figurant dan. In de tentoonstelling Baksteen in Kunsthal Kade spelen ze eindelijk de hoofdrol. Ze zijn de bouwstenen voor deze expositie.
Tekst en foto’s: Evert-Jan Pol
Het waren de Mesopotamiërs die zo’n 8000 jaar geleden voor het eerst zelf stenen bakten. De ingrediënten: klei, zand en een beetje water. Stenen zoeken was niet meer nodig, ze konden ze zelf maken. En ze waren nog makkelijker te stapelen ook. Bakstenen lenen zich uitstekend voor het bouwen van huizen en andere gebouwen. Dat wisten ook de Romeinen, die de baksteen in Europa introduceerden. Sindsdien is de gebakken steen niet meer weg te denken. Een tentoonstelling kon eigenlijk niet uitblijven.
Met werk van meer dan vijftig kunstenaars, architecten en ontwerpers uit binnen- en buitenland brengt de expositie een ode aan de kunstmatige steen. De Duitse fotograaf Karl Ludwig Lange kan dit vast waarderen. Hij verzamelt namelijk bakstenen. In zijn Berlijnse appartement bewaart hij ruim 1800 verschillende exemplaren. De kleuren van de stenen variëren van lichtbeige tot donkergrijs. Hij heeft zo’n liefde voor de stenen dat hij ze op een sokkel plaatst, blijkt uit een fotoserie van fotograaf Caroline Heinecke.
(Tekst gaat verder onder de foto’s)
De tentoonstelling laat de bezoeker met andere ogen kijken naar de alledaagse stenen die ons omringen. Ja, ze zijn zeer geschikt om huizen mee bouwen, maar je kunt er ook kunstwerken mee scheppen. Veel kunstenaars werken met baksteen. Het is een relatief goedkoop en duurzaam materiaal, dat soms letterlijk voor het oprapen ligt.
De Belgische kunstenaar Marcel Broodthaers vulde er een koffer mee en voilà, een sculptuur was geboren. Suzie van Staaveren verfde en glazuurde vierhonderd bakstenen en stapelde ze op een kunststof pallet. En Bart Lunenburg lijkt zich af te vragen of je bakstenen ook kunt weven.
(Tekst gaat verder onder de foto’s)
Sculpture (de koffer), 1974,
Museum Voorlinden.
De werken van Per Kirkeby in de grote zaal lijken nog het meest op architectonische creaties. Niet gek, want de Deen was behalve beeldend kunstenaar ook architect. Voor deze tentoonstelling werden de werken Londen en Parijs opnieuw gemetseld en wel door lokale ambachtslieden en met lokale materialen. Dat was namelijk een voorwaarde die Kirkeby stelde aan toekomstige uitvoeringen.
Meer bakstenen bouwwerken zijn te vinden in de Elleboogkerk, gelegen pal achter Museum Flehite – dat overigens ook nog een duit (lees: steen) in het zakje doet. In de kerk heeft Kunsthal Kade een klein sculpturenpark aan laten leggen.
De kerk – uiteraard ooit gebouwd met bakstenen – is het toneel voor een diverse verzameling sculpturen. Van een muur die je mag afbreken tot een berg die een man opslokte.
(Tekst gaat verder onder de foto’s)
Het sculptuurpark in de Elleboogkerk is niet de enige toevoeging aan de tentoonstelling. Op verschillende plekken in Amersfoort staan zes zogeheten folly’s, puur decoratieve bouwwerken.
Kunsthal Kade wilde de baksteen eens op een voetstuk plaatsen en pakte daar flink voor uit. Met als resultaat een even vermakelijke als uitgebreide ode aan de ons allen zo bekende steen.
Uiteraard ontbreken schilderijen over de stenen geschilderde versies niet. Waarin ze ditmaal een hoofdrol spelen, maar dat spreekt vanzelf. Want de baksteen mag er zijn.
Baksteen, t/m 8 januari in Kunsthal Kade, Amersfoort (alsmede in de Elleboogkerk en op zes locaties in de openlucht)
Waardering: @@@@@@@@@@
