1
0
Recensie
Alles wat een mens gebruikt is ooit ontworpen. Bij design denken we meestal aan dingen die we tijdens ons leven nodig hebben. De roep om design stopt daarna echter niet. Denk bijvoorbeeld aan grafkisten of urnen; ook daarbij is sprake van vormgeving. En er is nog veel meer mogelijk, laat Museum Tot Zover zien in de tentoonstelling Dutch Death Design.
Tekst en foto’s: Evert-Jan Pol
Nadat iemand overleden krijgen de nabestaanden condoleancekaarten toegestuurd, met daarop sterktewensen. De meeste kaarten zijn echter doorspekt met zoete clichés, zoals kaarsen en bloemen. Ontwerpers Annemarie Arends, Débora Schiltmans en Carolien Dircken vonden dat dit anders kon en maakten sobere kaarten waarin tekst de boventoon voert. Poëtische teksten als ‘Ik mis met je mee’ en ‘Je mag me lenen om op te leunen’.
Menig vertegenwoordigd ontwerper in de expositie hield zich bezig met de vraag wat er met de overledene gebeurt. Wordt deze begraven of gecremeerd of krijgt de persoon misschien zelfs een nieuw leven? Als boom bijvoorbeeld? Gerard Moline ontwierp de Bios Urn, waarin een zaadje of stekje met behulp van de as van een dierbare uit kan groeien tot een boom of plant.
Sommige ideeën gaan nog een stapje verder. Zo bedachten Max Kuwertz, Yanik Balzer en Willem Rabe de B1 Chair, die is gemaakt van de botten van een overledene. Voor menigeen is het wellicht een luguber idee om op je overleden dierbare plaats te nemen.
De boordrooster van Alex Gehlen is dan wellicht een gevoeliger idee. Gehlen heeft zich verdiept in een manier om eeuwig te leven, waarbij het lichaam niet blijft voortbestaan, maar de geest wel. Algoritmes kunnen aan de hand van onze online activiteit complete persoonlijke profielen opstellen. Wat als deze profielen met al onze karaktertrekken worden overgedragen aan een machine? Kan je zo ‘herboren’ worden als bijvoorbeeld een broodrooster? In de tentoonstelling staat een dergelijk apparaat, maar het is onduidelijk of daar ook al daadwerkelijk leven in zit.
(Tekst gaat verder onder de foto’s)
Voor mensen die graag willen weten hoelang ze nog hebben op deze wereld is er de Tikker, een polshorloge dat aftelt naar je dood. Op basis van een vragenlijst over je medische historie en leefstijl, maakt dit door Fredrik Colting ontworpen uurwerk een schatting van je levensverwachting, waarna het aftellen kan beginnen. De Tikker herinnert de drager ervan dat tijd het meest waardevolle bezit is.
De veertig werken schetsen een gevarieerd beeld van design op het gebied van rouwverwerking. Wat met zorg is ontworpen, biedt troost, is het idee erachter. De ontwerpen zijn ontroerend, soms zelfs grappig en in enkele gevallen toch ook wel een beetje eng. Want voor wie het durft: er ligt een grafkist klaar waarin je mag proefliggen. Met deksel dicht.
Dutch Death Design, t/m 30 april in Museum Tot Zover, Amsterdam
Waardering: @@@@@@@@@@
