0
0
Recensie
Er heerst een gemoedelijke sfeer op de bazaar in de Iraanse stad Isfahan. Koopjesjagers geven hun ogen goed de kost en bekijken de uitgestalde schalen, kannen en andere voorwerpen. Maar is dit wel een bazaar? Nee, in werkelijkheid is dit de betoverende tentoonstelling Iran – Bakermat van de beschaving in het Drents Museum.
Tekst en foto’s: Evert-Jan Pol
Helaas is al dat moois niet te koop. Misschien maar goed ook; de portemonnee zou er niet al te vrolijk van worden. Als bijvoorbeeld de eeuwenoude massief gouden drinkbeker met leeuwenkop al te koop zou zijn, zou hij vermoedelijk vele duizenden euro’s kosten. Alleen een Perzische koning had zich die vroeger kunnen veroorloven.
Het object is een van ongeveer tweehonderd archeologische vondsten uit Iran die in de tentoonstelling schitteren. Bekers, sieraden, bronzen wapens, kleitabletten met spijkerschrift en beschilderd aardewerk vertellen samen het verhaal van een van de oudste culturen ter wereld. Lang bleven deze schatten verborgen voor het Westen. Een groot deel was nooit eerder in Nederland te zien en zelfs nog nooit eerder buiten Iran.
Voor de tentoonstelling werkte het Drents Museum samen met het Nationaal Museum van Iran, dat de voorwerpen in bruikleen gaf. Hierdoor slaagde het relatief kleine Drentse museum er andermaal in een expositie van formaat samen te stellen. Eerder was het al het podium voor archeologische tentoonstellingen over onder meer het Chinese terracottaleger, de Vikingen, mummies en de Maya’s.
Ditmaal neemt het museum de bezoeker mee op reis door de cultuurgeschiedenis van Iran. Een tocht die begint in het jaar 10.000 voor Christus en eindigt in 1700 na christus. Die jaren kenden de opkomst van landbouw en veeteelt, de bloei van de Elamieten en het Perzische Rijk en het begin van de islamitische periode.
(Tekst gaat verder onder de foto’s)
Uit al die uiteenlopende periodes toont het Drents Museum topstukken, gevonden op verschillende locaties in Iran. De al eerder genoemde gouden drinkbeker stamt uit het Perzische Rijk en dook op tijdens opgravingen in Hamedan, zo’n 400 kilometer ten zuidwesten van Teheran. Gevonden in dezelfde stad en stammend uit dezelfde periode (591 tot 331 voor Christus) is een andere gouden drinkbeker, in de vorm van de kop van een niet bij naam genoemd dier. Een foto van het voorwerp prijkt als illustratie op de Nederlandstalige Wikipedia-pagina over Hamedan.
De tentoonstelling laat voor de verandering eens een ander gezicht zien van Iran, een land dat tegenwoordig niet altijd even positief in het nieuws komt. Uit de rondgang over de ‘bazaar’ komt het naar voren als een van de vroegste beschavingen die de wereld ooit voortbracht. Met zeer talentvolle vaklieden die de prachtigste en vaak heel fraai versierde (gebruiks)voorwerpen maakten.
Een van de opvallendste voorwerpen is een aardewerken schenkkan met niet minder dan acht openingen. De creatie heeft de vorm van een man met voor hem een dier dat zeven potten draagt. Volgens de beschrijving deed een dergelijk object dienst bij wijnceremonieën bij een graf. Het stuk maakt duidelijk dat ook vroeger – in dit geval tussen 850 en 550 voor Christus het oog eveneens wat wilde. Behalve een gebruiksvoorwerp is de kan teven een zeer decoratief kunstwerk.
(Tekst gaat verder onder de foto’s)
De presentatie is – en dat is in deze tijd van social media niet onbelangrijk – ook nog eens buitengewoon fotogeniek. Dit komt mede door het gebruik van spiegels. Die zijn uiteraard in eerste instantie bedoeld om ook de achterzijde van een voorwerp goed zichtbaar te maken, maar spiegels geven altijd een extra dimensie aan een foto, letterlijk en figuurlijk. En ze maken het ook mogelijk dat tapijten kunnen ‘vliegen’.
De bazaar als decor is eveneens een goede vondst; deze roept de sfeer op van zo’n gezellige oriëntaalse markt. Waar de tijd nog een beetje stil lijkt te staan. Kleurrijke Perzische tapijten, die over de kraampjes hangen, maken het beeld compleet. Dit is op-en-top een bazaar, en je kijkt er de ogen uit.
Iran – Bakermat van de beschaving, t/m 18 november in het Drents Museum, Assen
Waardering: @@@@@@@@@@
