0
0
Het postkantoor op de Neude in Utrecht, dat in 2011 sloot, opent vrijdag 13 maart de deuren weer permanent. Waar mensen ooit langskwamen voor postzaken, kunnen ze straks boeken lezen. En kijken naar kunstwerken, want voor kunst is veel ruimte in de nieuwe centrale bibliotheek.
Tekst en foto’s: Evert-Jan Pol
In de indrukwekkende centrale hal, die menig Utrechter nog kent uit de tijd dat de bibliotheek nog een postkantoor was, pronken aan de muren zwarte figuren die de verschillende continenten symboliseren. Bij de oplevering in 1924 van het door Joseph Crouwel ontworpen gebouw bestonden deze beelden nog niet; het geld was namelijk op. Inwoners van Utrecht zamelden daarom geld in, zodat ze alsnog gerealiseerd konden worden.
In het renovatieontwerp kreeg kunst direct een belangrijke rol toebedeeld. Twee van de kunstwerken zijn zelfs een vast onderdeel van het gebouw. Voor achter de roltrap naar de eerste verdieping maakte Jop Vissers Vorstenbosch een kleurrijk glas-in-lood-raam van vijf bij vijf meter. Wat toeschouwer ziet, hangt af van diens positie.
“Het kunstwerk heeft grofweg gezien drie punten”, vertelt de kunstenaar. “Frontaal, dan kijk je tegen de schildering aan. Zo krijgt de kijker een helder beeld van de kleurvlakken. Aan de zijkant vertroebelt de schildering juist door de lamellen en waardoor er een soort van 3D-werking ontstaat. En van de achterkant ziet het werk er bijna traditioneel uit als een glas-in-loodraam.”
Een werk dat misschien niet direct als kunst herkenbaar is, is de creatie van Jan Willem Deiman. De hangende stangen met daaraan bevestigd wisselende symbolen lijken op het eerste gezicht bij de plafondconstructie te horen. Wat ze in feite dus ook doen. De kunstenaar baseerde de tweehonderd sculpturen op het Fenicisch alfabet. Ze sluiten dus naadloos aan bij de nieuwe functie van het gebouw.
Kunstenaar Frank Halmans maakte eveneens een werk dat helemaal op zijn plek is in een bibliotheek. Speciaal voor de jeugdafdeling ontwierp hij een boekenkast in de vorm van een huis. De wanden van het ruim vier meter hoge speelhuis bestaan volledig uit boekenplanken met hangende boeken. Het huis is het domein van de allerkleinsten.
Meer klassiek is de creatie van Daan Paans. Geïnspireerd door het 38.000 jaar oude beeldje Löwenmensch (Leeuwmens) maakte hij een drieledig kunstwerk, bestaand uit een beeld, foto’s en een boek.
Vier van de vijf speciaal voor de bibliotheek gemaakte kunstwerken zijn straks direct te zien. Ontwerper Maarten Baas is verantwoordelijk voor het vijfde, dat op 9 april wordt onthuld.
Als het aan directeur Ton van Vlimmeren ligt, blijft het niet bij deze vijf kunstwerken. En dat is waarschijnlijk, want de bibliotheek heeft een eigen kunstcommissie, die samenwerkt met kunstfondsen. Zodat kunst vermoedelijk ook in de toekomst onlosmakelijk verbonden blijft met Bibliotheek Neude.
