Het RKD – Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis heeft een foto gevonden waarop Mondriaan aan het werk is aan het portret van Elisabeth Sophia Maria (Betsy) Cavalini. Kunsthandel E.J. van Wisselingh verkocht dit recent ontdekte werk uit 1901 afgelopen zaterdag op de Amsterdamse kunstbeurs PAN.
Eigenaar Willem de Winter, bekend als schilderijenexpert uit het televisieprogramma Tussen Kunst en Kitsch, ontdekte het portret tijdens een taxatie bij een particulier, schrijft De Telegraaf. Volgens de krant hing het portret bij de kleindochter van de geportretteerde vrouw in huis in Zandvoort.
Op de nu gevonden foto zit een ongeveer 29-jarige Piet Mondriaan voor een ezel waarop het portret van Betsy Cavalini te herkennen is. De foto is afkomstig uit het archief van Mondriaans goede vriend en collega-schilder Simon Maris (1873-1935). De Stichting Schone Kunsten gaf diens archief in 1998 rond 1900 in langdurig bruikleen aan het RKD.
Tijdschrift Jong Holland publiceerde daaruit in 1998 een aantal destijds onbekende foto’s. Auteur Paul Gorter, tevens executeur testamentair van het Maris-archief, suggereerde toen al dat de foto het atelier aan de Albert Cuypstraat liet zien. Het schilderij kon hij echter ook niet thuisbrengen, tot de vondst van het schilderij op de PAN.
Nu duidelijk is dat dit het portret van Betsy Cavalini uit 1901 is, kan ook de foto worden gedateerd. Daarmee komt vast te staan dat dit de eerste bekende foto is van het atelier op Albert Cuypstraat 158 in Amsterdam, waar Mondriaan tussen december 1898 en mei 1903 woonde en werkte. De foto vormt volgens het RKD een belangrijk bewijs dat het portret inderdaad van de hand van Piet Mondriaan is.
Het RKD en het Huygens ING werken met ondersteuning van het Gemeentemuseum Den Haag aan het Mondriaan Editieproject:,een uitgave van alle brieven en theoretische geschriften van Piet Mondriaan. In deze editie zullen ook alle bekende portret- en atelierfoto’s van Mondriaan een plaats krijgen. De foto van Mondriaan die werkt aan het portret van Betsy Cavalini krijgt een plek tussen de brieven die Mondriaan uitwisselde met haar echtgenoot Cornelis Bergman (1867-1947).
Het portret van Betsy Cavalini wordt opgenomen in de digitale Catalogue raisonné, die het RKD in maart 2018 publiceerde. Daarin zijn al de portretten van haar man Cornelis Bergman en zoon Cornelis Bergman jr. opgenomen.