0
0
Recensie
“Wauw!” Deze uitroep van verbazing kon ik niet onderdrukken tijdens mijn bezoek aan Singer Laren. Na vele jaren kunst kijken ben ik wel wat gewend, maar een mij onbekend schilderij van Jan Sluijters blies me geheel omver. Het Koningsplein te Amsterdam bij avond is wat mij betreft het onbetwiste hoogtepunt van de tentoonstelling Weer en Wind. Avercamp tot Willink.
Tekst en foto’s: Evert-Jan Pol
Sluijters (1881-1957) beeldde hier op formidabele wijze een winteravond af. Het is koud, blijkt wel uit de dikke jassen die de wandelaars op straat dragen. Een enkeling is bovendien ineengedoken, zo bar en boos is het. Toch is het werk geen sombere voorstelling. Het licht van de ruimschoots aanwezige lichtreclame in het straatbeeld – dat fenomeen bestond dus al in 1927 – schijnt door de ramen van auto’s en tram, en verlicht het doek.
De Nederlandse kunstenaar had het elektrische licht zo’n twintig jaar eerder ontdekt in Parijs, met het magnifieke Bal Tabarin als gevolg. Dat schilderij, waarvoor Singer Laren overigens een studie bezit, toont mensen in een nachtclub, dansend onder een elektrische sterrenhemel. Twee decennia later was Sluijters dus nog steeds in de ban van dat licht en bracht hij het naar buiten. Waardoor deze avondvoorstelling verrassend kleurrijk en vrolijk is.
Het prachtige schilderij is een van ruim honderd kunstwerken die deel uitmaken van de tentoonstelling. Het zijn allemaal voorstellingen waarop Nederlandse kunstenaars het weer vastlegden. En dat weer komt terug in al zijn gedaantes, zoals zonneschijn, onweer, hevige regen, storm, sneeuw en avondrood.
De selectie beslaat ruim vier eeuwen. Het oudste werk uit de tentoonstelling, Kruiend ijs bij Delfshaven van Cornelis Jacobsz van Culemborch, stamt uit 1565 en toont een indrukwekkend winterlandschap. IJsberg IJszee van Robert Zandvliet uit 2018 is het meest recente werk. De kunstenaar vond daarvoor inspiratie in een schets die Louis Apol in 1880 maakte tijdens een expeditie naar Nova Zembla.
Dankzij de ruime tijdsspanne passeren vele kunststijlen de revue: van romantisch tot expressionistisch. Het expressionisme is vertegenwoordigd door enkele leden van kunstenaarsbeweging De Ploeg, onder wie Johan Dijkstra (1896-1978). Op zijn Oogsttafereel heeft, zoals het een goed expressionistisch werk betaamt, niet alles de verwachte kleur. Zo zijn enkele korenaren blauw uitgeslagen. Hierdoor is het schilderij een kleurrijk spektakelstuk.
(Tekst gaat verder onder de foto’s)
Landschap in de storm van Gerard van Nijmegen (1735-1808) is een mooi voorbeeld van romantische schilderkunst, de stroming die de grootsheid van de natuur voorop stelde. De schilder schotelt ons een hevige storm voor, compleet met klotsend water. Twee aanwezige heren houden zich met moeite staande – gelukkig hebben ze allebei een wandelstok waarop ze kunnen leunen. De reusachtige buigende boom aan de rand heeft het er ook moeilijk mee.
Noodweer is ook het thema van Louis Meijers schilderij Onweer op volle zee. Enkele schepen trotseren de gevaarlijke wateren. Donkere wolken pakken zich samen boven de vaartuigen. Uit een van die wolken schiet een fenomenaal geschilderde bliksemschicht naar beneden.
De expositietitel Weer en Wind. Avercamp tot Willink had mij doen verheugen op een mooi geschilderd werk van Hendrick Avercamp (1585-1634). Helaas zijn er van hem slechts kleine tekeningen aanwezig. Ik had graag een schilderij van zijn hand gezien, want Avercamp was een meester op het gebied van winterlandschappen.
Dit kleine gemis doet overigens weinig af aan de kwaliteit van deze aantrekkelijke en afwisselende tentoonstelling. Die alleen al vanwege de aanwezigheid van die briljante Sluijters de moeite meer dan waard is.
Weer en Wind. Avercamp tot Willink, t/m 5 januari 2020 in Singer Laren
Waardering: @@@@@@@@@@
