“Dit is zo saaaaai!” roept huurmoordenaar Villanelle uit bij het zien van een schilderij in het Rijksmuseum. Het citaat komt uit de Brits-Amerikaanse misdaadserie Killing Eve. Aflevering 4 van seizoen 2 speelt zich deels af in Amsterdam.
Tekst: Evert-Jan Pol
Tussen het zaaien van dood en verderf door bezoekt ook een professionele moordenaar weleens een museum, zo blijkt. In het Rijks aanschouwt Villanelle (Jodie Comer) onder meer De kindermoord in Bethlehem van Cornelis Cornelisz. van Haarlem. Ondanks het bloederige onderwerp kan het haar niet echt bekoren.
Een werk iets verderop spreekt haar veel meer aan. Vol aandacht kijkt ze naar De lijken van de gebroeders De Witt. “Dit lijkt op spek”, merkt ze droogjes op. Later maakt ze een geheel eigen versie van de voorstelling, overigens niet tot ieders genoegen.
Killing Eve is een misdaadserie van BBC America. Titelpersonage Eve Polastri (Sandra Oh) is een MI6-agent die op jacht gaat naar de psychopaat Villanelle (“Noem een psychopaat nooit een psychopaat”), die in verschillende landen een spoor van lijken achterlaat. De vrouwen raken geobsedeerd door elkaar.
Dit seizoen moordt Villanelle er ook lustig op los in Amsterdam. Nederlands bekendste museum bezoekt ze voor de nodige inspiratie. Die ze dus vindt bij het al genoemde schilderij over de moord op de gebroeders De Witt.
Het idee om in de serie iets te doen met dat aan Jan de Baen toegeschreven zeventiende-eeuwse werk kwam van Mark Colly en Deborah van Tiel, die samen de filmdesk van het Rijksmuseum vormen. Die afdeling houdt zich fulltime bezig met het in goede banen leiden van filmopnames. Alleen dit jaar al krijgt het museum vierhonderd filmploegen over de vloer. Waaronder die van de allereerste volledig Nederlandse Netflix-serie Ares, die later dit jaar in première gaat.
Een andere productie van die streamingdienst liet het instituut al eerder figureren. In 2017 was het Rijksmuseum het toneel voor enkele spectaculaire scènes in seizoen 2 van Sense8. Deze is nog steeds te zien op Netflix.
Niet alle aanvragen voor opnames worden overigens gehonoreerd. Ooit kreeg het museum het verzoek om in een scène van een productie De Nachtwacht zogenaamd te beschadigen. Dat stond de filmdesk niet toe. Een kunstwerk mag nooit gevaar lopen. “En De Nachtwacht is zelf al sensationeel genoeg”, vindt Colly.
Over het verzoek van BBC America te mogen filmen hoefde de filmdesk niet lang na te denken. Killing Eve is een populaire serie die in veel landen te zien is, waardoor het museum zich weer extra in de kijker kan spelen. En in de betreffende scènes wordt alleen gekeken naar schilderijen, dus dat kan geen kwaad.
Hoewel de makers graag wilden filmen in het museum, hadden ze nog geen concreet idee over hoe en wat. Colly en Van Tiel stelden voor een scène op te nemen rondom De lijken van de gebroeders De Witt. Gezien het lugubere karakter zou dit schilderij een koelbloedige moordenaar immers wel kunnen interesseren. “Een seriemoordenaar heeft toch een andere kijk op kunst”, lacht Colly.
Door mee te werken aan filmopnames hoopt het Rijksmuseum te bereiken dat het publiek anders naar de collectie kijkt. En daar slaagt het in het geval van Killing Eve zeer zeker in. Zonder veel weg te geven; je kijkt nooit meer op dezelfde manier naar dit specifieke schilderij.
Killing Eve, t/m 27 juli elke zaterdag om 22.15 uur op BBC 1 en van 30 juni t/m 18 augustus elke zondag om 21.55 uur op NPO 3
Lees ook: Vechten bij de Nachtwacht in Sense8