Recensie
“Als uw dochter foto-journaliste wil worden moet zij daar veel voor over hebben”, kopte een artikel in De Spiegel van 15 maart 1952. Het weekblad volgde voor een artikel over fotojournalistiek een vrouw in plaats van een man, want dat was veel leuker voor de foto’s. Die vrouw was Maria Austria, een van de weinige vrouwelijke fotografen in die tijd.
Tekst: Evert-Jan Pol
Ten tijde van publicatie was de in Karlsbad (destijds in Oostenrijk, inmiddels in het huidige Tsjechië) als Marie Karoline Oestreicher geboren Austria al een zeer ervaren fotograaf, zo blijkt uit een overzichtstentoonstelling in het Joods Historisch Museum. In 1937 vluchtte ze naar Amsterdam vanwege het opkomende nazisme en richtte ze samen met haar al eerder geëmigreerde zus Lisbeth het bureau Model en Foto Austria op. Ze fotografeerde portretten in opdracht en publiceerde in diverse Nederlandse weekbladen, zoals Libelle en Wij.
Maria Austria (1915-1975) kreeg haar grootste bekendheid als vernieuwend fotograaf van het experimentele en avant-gardistische theater van de jaren zestig en zeventig. In eerdere exposities in 1989 en 2001 ging het Joods Historisch Museum daar al uitvoerig op in. Deze nieuwe expositie geeft een vollediger beeld van haar fotografie, met veel onbekend en herontdekt werk, waaronder portretten en reportagefotografie.
Een van haar aangrijpendste projecten is een serie van ruim driehonderd foto’s van het Achterhuis, waar Anne Frank in de oorlog zat ondergedoken. Veel meubels en originele onderdelen van het interieur zijn alleen nog maar te zien op die afbeeldingen, waardoor ze een grote historische waarde hebben. Met die wetenschap zijn de foto’s extra indrukwekkend.
Het oeuvre van Austria is omvangrijk, blijkt uit de expositie die ruim 250 foto’s telt. het Joods Historisch Museum toont een groot deel in salonvorm: in rijen boven en naast elkaar op een muur. De tentoonstelling oogt daardoor een beetje druk, maar de foto’s zijn stuk voor stuk prachtig.
Enkele vallen extra op, zoals een foto van operazangeres Maria Callas. Als een van de weinige kleurenfoto’s in de tentoonstelling springt deze direct in het oog. Een ander beeld dat de aandacht trekt, is een portret van Ellen Edinoff. De danseres lijkt het uit te schreeuwen, maar haar ogen verraden blijdschap. Deze krachtige foto aan het eind van de expositie geeft blijk van Austria’s grote talent voor portretfotografie. En is een waardig slot van dit overzicht van een bijzonder oeuvre.
Maria Austria. Leven voor de fotografie, t/m 2 september in het Joods Historisch Museum, Amsterdam
Waardering: @@@@@@@@@@