0
0
Recensie
Rembrandt van Rijn, de beroemdste kunstenaar van Nederland overleed precies 350 jaar geleden. Musea in het hele land staan daar uitgebreid bij stil. Van alle tentoonstellingen is Lang Leve Rembrandt in het Rijksmuseum veruit de verrassendste. Geen enkel werk van de meester zelf hangt hier. Wel zijn er niet minder dan 575 werken van anderen te zien, die zich door de kunstenaar lieten inspireren.
Tekst en foto’s: Evert-Jan Pol
Eerder dit jaar riep het Rijksmuseum het publiek op een zelfgemaakt kunstwerk geïnspireerd door Rembrandt in te sturen. Maar liefst 8.000 mensen uit 95 landen gaven daaraan gehoor. Een jury selecteerde daaruit 575 werken, gemaakt door in totaal 693 personen (er zitten ook enkele schoolklassen tussen). Twee van de gelukkigen heten zelf ook Rembrandt, waardoor er tóch twee Rembrandts in de expositie hangen.
Veel inzenders lieten zich inspireren door een schilderij of ets van Rembrandt als bron van inspiratie. Zo maakten 132 geselecteerde kunstenaars een kopie van een zelfportret. Deze zijn in chronologische volgorde te zien: van een keramische jonge Rembrandt tot een houten kopie van zijn laatste zelfportret.
Dat portret, gemaakt van sloophout in diverse kleuren, is een inzending van Diederick Kraaijeveld, een van de bekendere namen in de zalen. De oproep van het Rijksmuseum gold voor iedereen: jong en oud, professional en hobbyist. De expositie bevat inzendingen uit al die categorieën. Mede daardoor is Lang Leve Rembrandt de leukste tentoonstelling die ik ooit in het Rijksmuseum zag.
(Tekst gaat verder onder de foto’s)
Één zaal is in zijn geheel gewijd aan de Nachtwacht, dat immers tot de beroemdste kunstwerken ter wereld behoort. Geen ander werk is voor de tentoonstelling zo vaak gekopieerd. En niet zelden op originele wijze. Mirja de Vries liet een groep teddyberen ‘poseren’ voor een wel heel schattige versie en Greet de Vlaming borduurde de compagnie van kapitein Frans Banninck Cocq en luitenant Willem van Ruytenburgh.
De bekende kunstenaar Marius van Dokkum zond ook een door de Nachtwacht geïnspireerd schilderij in. Hoewel hij het niet speciaal voor deze expositie maakte – het werk hing eerder al in zijn eigen museum in Harderwijk – is het stuk hier toch helemaal op zijn plek. Dames en heren, een groepsportret van op het perron wachtende treinreizigers, is duidelijk een knipoog naar de wereldberoemde creatie van Rembrandt.
Een oproep aan mensen zich te laten inspireren door Rembrandt had veel regelrechte kopieën op kunnen leveren, maar de geselecteerde kunstwerken zijn verrassend origineel. Als iemand dan toch een kopie maakte, zorgde hij of zij wel voor een eigen tintje. Tjalf Sparnaai kopieerde Zelfportret als de apostel Paulus, maar voorzag het portret van een cellofaanlaagje en een prijssticker; deze afgedankte en op de rommelmarkt belande ‘Rembrandt’ kost 5 euro 95.
Het portret van Rembrandt dat Melfi van den Broek maakte, lijkt ook betere tijden te hebben gekend. Het schilderij oogt behoorlijk gehavend; een canvasdraadje rafelt vanaf Rembrandts neus naar onderen, de voorstelling uit.
Wie door de zalen langs de vele nieuwe ‘Rembrandts’ loopt wordt steeds weer verrast. Door het materiaalgebruik of een leuk detail op een werk. Tjaard van Holten maakte van papier een bijzonder fraai en origineel portret van de grote meester, die een uil op zijn schouder heeft. Nee, niet die van Minerva, maar die uit de achternaam van Rembrandts echtgenote Saskia van Uylenburgh. Van Holten bouwde het werk op uit talloze kleine papiersnippers, waardoor het wel iets wegheeft van een plattegrond. Dat van Amsterdam wellicht?
Er mag hier dan wel geen enkele originele Rembrandt hangen, toch is Lang Leve Rembrandt een perfect eerbetoon aan Nederlands beroemdste schilder. Ze laat overduidelijk zien dan de kunstenaar ruim drie eeuwen na zijn dood nog lang niet vergeten is.
Lang Leve Rembrandt, t/m 15 september in het Rijksmuseum, Amsterdam
Waardering: @@@@@@@@@@
