0
0
Een onbekend en uniek kamerscherm van de Japanse kunstenaar Kawahara Keiga (ca. 1786-ca. 1860) is recent ontdekt en aangekocht door het Nationaal Museum van Wereldculturen (NMVW). Vanaf morgen, 5 juli, is het twee weken te zien in Museum Volkenkunde in Leiden, onderdeel van NMVW.
Conservatoren troffen het manshoge kamerscherm aan in privébezit. De voorstelling toont de baai van Nagasaki met daarin de Nederlandse handelspost op het eilandje Deshima in 1836.
De aankoop is de grootste van het Nationaal Museum van Wereldculturen van de laatste jaren. “Het is een volstrekt uniek werk binnen het oeuvre van Keiga, waarin geen enkel ander kamerscherm bekend is”, aldus directeur Stijn Schoonderwoerd. “De bijzondere historische relatie tussen Japan en Nederland wordt op spectaculaire wijze verbeeld. We vinden het dan ook heel belangrijk dat we dit werk aan de Collectie Nederland hebben kunnen toevoegen.”
Voor Museum Volkenkunde wordt het een sleutelstuk binnen de Japan-collectie en specifiek binnen de Keiga-collectie, die met ruim 500 objecten de grootste ter wereld is. Na volledige restauratie krijgt het topstuk een centrale plaats krijgen in het museum.
Het kamerscherm, getiteld Uitzicht op Deshima in de baai van Nagasaki, is geschilderd op zijde vanuit een vogelvluchtperspectief. Het omvat acht panelen met een totale afmeting van 171 bij 470 centimeter breed. Keiga beschilderde het omstreeks 1836.
In die tijd dreven de Nederlanders vanaf het kunstmatige eilandje Deshima als enige Europeanen handel met Japan. Op het scherm is prominent het Nederlandse schip Marij en Hillegonda te zien, dat slechts eenmaal – in 1836 – naar Japan zeilde. Het scherm is hoogstwaarschijnlijk geschilderd in opdracht van een welgestelde bewoner van Deshima. Ook de Chinese handelspost, inclusief twee jonken die voor anker liggen, is in groot detail geschilderd. Het werk is voorzien van de signatuur ‘Keiga’, geschreven in Japanse karakters, met daarbij een rood zegel met zijn roepnaam ‘Tojosky’ in alfabet.
Kawahara Keiga wordt vanwege de nauwkeurige detaillering in zijn werk ook wel fotograaf zonder camera genoemd. Met zijn rijke oeuvre heeft hij de Japanse natuur en cultuur kleurrijk in beeld gebracht, vooral in opdracht van onderzoekers als Philipp Franz von Siebold (1796-1866), naamgever van Japanmusuem SieboldHuis in Leiden.
Keiga had het uitzonderlijke voorrecht Deshima vrijelijk te mogen betreden, waardoor hij ook de Japans-Nederlandse betrekkingen visueel kon vastleggen. Dat gaf hem tevens toegang tot Europese schildertechnieken zoals perspectieftekenen, wat hij in het scherm heeft toegepast.
Het is vanaf morgen twee weken te zien in Museum Volkenkunde. Daarna wordt het gerestaureerd.
