Recensie
Soms gebeurt het: je gaat zonder veel verwachtingen naar een tentoonstelling en daar word je volledig omvergeblazen. Mij overkwam dat tijdens mijn bezoek aan de expositie van de Chinese kunstenaar Qiu Zhijie in het Van Abbemuseum.
Tekst, video en foto’s: Evert-Jan Pol
Ik had geen verwachtingen omdat ik – zo geef ik eerlijk toe – Qiu niet kende. Volledig onterecht, blijkt nu, doch niet heel vreemd, want de solotentoonstelling is het eerste uitgebreide overzicht van zijn werk. En het is direct een ijzersterk overzicht dat laat zien dat de in 1969 geboren Chinees een kunstenaar is om serieus rekening mee te houden.
De bezoeker leert Qiu meteen goed kennen; de eerste zaal biedt een intiem kijkje in zijn wereld. De ruimte is één grote installatie, bestaand uit honderd objecten (My Hundred Objects) die de kunstenaar in de loop der jaren hebben beïnvloed. Zoals een boek over kalligrafie en een door zijn leermeester Zheng Yushui speciaal voor hem gekalligrafeerde tekst. Aandoenlijk zijn knuffels die zijn schoonmoeder maakte op basis van kindertekeningen van zijn dochter Jiawa.
Kalligrafie als zelfstandige kunstvorm komt in de laatste zaal terug in woordschilderijen. Met name de 1,80 meter hoge werken uit de The Dicitionary Series fascineren. Met niets meer dan woorden (neem ik aan, want ik lees geen Chinees) maakte Qiu prachtige voorstellingen in zwart-wit. Met een subtiel vleugje rood in de vorm van karakteristieke stempels, die we kennen van verpakkingen van sommige Chinese producten.
(Tekst gaat verder onder de foto’s)
Kalligrafie is van die typische Chinese elementen waarmee Qiu verwijst naar zijn culturele achtergrond. Hij maakte oosterse wandtapijten, hij laat een draak zien (of toch niet?) en baseerde een supergedetailleerd beeldverhaal op een eeuwenoud Chinees schilderij.
China loopt als een rode draad door zijn oeuvre, en daarmee door de tentoonstelling. Overal is het grote Aziatische land voelbaar. In onder meer ambachtelijke instrumenten, prachtige landkaarten en een goed verscholen panda (hoe actueel).
(Tekst gaat verder onder de foto’s)
Qiu neemt de bezoeker mee op een reis door zijn vaderland, dat in de afgelopen decennia sterk veranderde. Inmiddels is het de grootste economie ter wereld. In zijn werk onderzoekt hij de impact die de westerse wereld de afgelopen vijftien jaar heeft gehad op de Chinese cultuur. Als bruggenbouwer toont hij begrip voor culturele verschillen en combineert hij westerse en oosterse tradities.
Zijn visie levert een oogstrelende en enorm fotogenieke tentoonstelling op, die voortdurend verrast. Mijn enthousiasme groeide per gezette stap. Maar ik wil hier niet te veel weggeven. Breng vooral zelf een bezoek en kijk dan de ogen uit.
Qiu Zhijie: Journeys without Arrivals, t/m 24 september in het Van Abbemuseum, Eindhoven
Waardering: @@@@@@@@@@