Recensie
Ergens tussen 1650 en 1658: Nicolaes Maes, Willem Drost en Abraham van Dijck hebben samen met andere jonge schilders les van de oude meester Rembrandt van Rijn. In zijn woning aan de Sint-Anthonisbreestraat (tegenwoordig Jodenbreestraat) brengt hij hen de fijne kneepjes van het vak bij. De kunst die ze daar maakten is nu voor even terug op de plek waar ze ontstond, in Rembrandts voormalige woning, nu Museum Het Rembrandthuis.
Door: Evert-Jan Pol
Het Rijksmuseum toont momenteel werken die Rembrandt maakte in de laatste periode van zijn leven. Parallel aan de tentoonstelling Late Rembrandt wijdt het Rembrandthuis een expositie aan de leerlingen die de kunstenaar in diezelfde periode had. Hoewel Rembrandt in zijn schilderkunstige opvattingen niet de gangbare mode volgde, trok hij na 1650 nog steeds jonge schilders aan. Voordat ze zich bij de grote meester meldden, hadden ze stuk voor stuk al een opleiding achter de rug. In Rembrandts atelier bekwaamden ze zich verder in diverse aspecten van het kunstenaarsvak.
Het leren deden ze in de ruimte die grenst aan de tentoonstellingszaal. Om daar te kunnen komen, loopt de bezoeker door gangen waar de jonge pupillen dus zonder enige twijfel ook hebben rondgedoold. Die wetenschap geeft deze toch al fijne tentoonstelling iets extra’s. Het is bijzonder om schilderijen en tekeningen te zien in het huis waar ze tot stand kwamen of in ieder geval werden bedacht. Met een beetje fantasie zie je de kunstenaars hun best doen hun meester te bekoren.
Veertien van hen staan in het Rembrandthuis in de schijnwerpers. Een ieder van hen is vertegenwoordigd met enkele werken. In totaal toont het museum een kleine negentig schilderijen, tekeningen en prenten. Ze zijn aangevuld met werken van Rembrandt, die de invloed van meester op leerlingen aanschouwelijk maakt. Een van de aanwezige Rembrandts is Portret van een man met de handen in de zij uit 1658. Dat werd in 2009 nog geveild bij Christie’s Londen, 22 jaar nadat het voor het laatst aan het grote publiek werd getoond. Nu is het weer even te zien, in het huis waar Rembrandt het schilderde.
De man op het schilderij is afgebeeld in een uitdagende pose, één die Rembrandt vaker gebruikte. Zijn leerling Willem Drost verwerkte diezelfde pose in een tekening die hij maakte van zijn leermeester. In schetsen van andere leerlingen dook deze houding eveneens op. Ook in andere werken is de invloed van Rembrandt vaak duidelijk zichtbaar. In het schilderij De ontmoeting van Isaac en Rebecca van Arent de Gelder is bijvoorbeeld te zien hoe de student in navolging van Rembrandt verf opbracht om zo de stofuitdrukking in de kleding te versterken.
Wie zich na het zien van alle fraaie kunstwerken zelf geïnspireerd voelt, mag in de aangrenzende ruimte een gratis workshop volgen. Vooraf aanmelden is niet nodig, dus een ieder die zich artistiek wil uiten, kan er een lesje volgen. Niet onder leiding van Rembrandt, maar wel in dezelfde ruimte waar hij ooit zijn leerlingen onderwees.
Rembrandts late leerlingen – In de leer bij een genie t/m 17 mei in Museum Het Rembrandthuis, Amsterdam
Waardering: @@@@@@@@@@
Zie ook: Blockbuster vol bijzondere Rembrandts (recensie Late Rembrandt)